کم‌آبی تهدیدی برای مرکز خشکبار کشور/ خشکی شبستر را می‌بلعد

به گزارش شبسترنیوز،شهرستان شبستر در غرب آذربایجان شرقی و با مرکز استان تبریز ۷۲ کیلومتر فاصله دارد. این شهرستان از شهرستان‌های واقع در جادهٔ ترانزیت تبریز – ارومیه بوده و در مسیر خط آهن ایران – ترکیه واقع‌شده است. ارتفاعات میشو با جهت شرقی–غربی با طول بیش از یک‌صد کیلومتر و عرض سی کیلومتر مانند دیواری سرتاسر شمال منطقه را می‌پوشاند و این شهرستان را از شهرستان مرند و خوی جدا می‌کند ولی شهرت شبستر در ادوار تاریخ به صنعت این منطقه نیست بلکه از دیرباز این شهرستان به مرکز خشکبار و میوه سردرختی کشور و بندر زیبای شرف خانه و ساحل شیخ ولی  موردتوجه گردشگران و اهل ذوق بود.

شبستر، زیبایی که رنگ‌باخته است

سفر به شبستر و نظاره باغات زیبای آن‌که کم‌کم در حال تبدیل‌شدن به ویرانه هستند، مرا وادار کرد تا گزارشی در خصوص این شهرستان و وضعیت آبی‌ آن بنویسم، شهری که جزو معدود شهرهای کشور است که در معرض تهدید دوجانبه قرار دارد، تهدیدی به نام بی‌آبی هم از سوی دریاچه ارومیه و هم از طرف آب‌های زیرزمینی که وضعیت هر دو بسیار نگران‌کننده است.

از طرفی استعداد فوق‌العاده دشت شبستر برای کشاورزی و همچنین نابهنگام بودن جریانات سطحی دلیلی شده تا مطمئن‌ترین منبع تأمین آب در منطقه استفاده از آب زیرزمینی باشد و برداشت‌های  بی‌رویه از این سفره‌های آب زیرزمینی موجب کاهش شدید منابع آن در سالیان گذشته و شور شدن آن در برخی مناطق شده است.

وضعیت آب‌های زیرزمینی شبستر بحرانی است

فرماندار شهرستان شبستر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در خصوص وضعیت آبی شهرستان شبستر می‌گوید وضعیت آبی این شهرستان خوب‌تر از وضعیت دریاچه ارومیه نیست ولی چون دریاچه به چشم دیده می‌شود مردم احساس می‌کنند در خصوص آب‌های زیرزمینی مشکل نداریم.

فرماندار شهرستان شبستر افزود: وضعیت منابع آب‌های زیرزمینی شبستر-صوفیان و تسوج این شهرستان خیلی خطرناک است و باید در استفاده از منابع  و ذخایر آبی دقت لازم به عمل آید.

وی افزود:به جز عوامل بازدارنده مانند نصب کنتور برای چاه‌ها، باید با همدلی و تلاش بیشتر در راستای اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در خصوص استفاده مناسب از آب‌ها گام برداریم.

کاشانی افزود:در حال حاضر نیم میلیارد مترمکعب کسری مخزن آبی  زیرزمینی در شهرستان داریم که خود رقم قابل‌توجهی است و باغات سرسبز این شهرستان را تهدید می‌کند.

دولت باید با اعطای کمک‌های مالی باعث احیا قنات‌ها شود

امام‌جمعه شبستر نیز در گفت‌وگویی با خبرنگار مهر در خصوص تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی گفت: متأسفانه ۴۰ درصد افت آب‌های زیرزمینی مربوط به شهرستان شبستر است و این مسئله که ما باید از این منابع کمتر استفاده کنیم را حائز اهمیت کرده و ما باید به دنبال استفاده بهتر از منابع آب سطحی باشیم.

حجت‌الاسلام سیفعلی محمد زاده افزود: امسال بارش‌ها نسبت به سال قبل بهتر بوده و باید مردم با پرداخت زکات باعث رضایت حق‌تعالی شوند.

وی افزود: دولت‌مردان باید با اعطای کمک‌های مالی باعث احیا قنات‌ها شوند چون شهرستان شبستر با دارا بودن ۲۵۰ رشته قنات در این زمینه از قدیم‌الایام فعال بوده است، ولی بی‌توجهی چند دهه اخیر و استفاده از چاه‌ها باعث از بین رفتن قنات‌ها شده که در قدیم آب کشاورزی و شرب مناطق مختلف شهرستان را تأمین می‌کردند.

۱۳۰۰ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق پروانه بهره‌برداری دارند

مدیر آب منطقه‌ای شهرستان شبستر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت:در طول مهروموم‌های متمادی افت و کاهش حجم سفره‌های آب زیرزمینی شبستر قریب به ۵۰۰ میلیون مترمکعب بوده است و از آغاز اندازه‌گیری حجم آب‌های زیرزمینی مجموعاً در دشت شبستر- صوفیان کسری مخزن ۳۴۴ میلیون مترمکعبی و در دشت تسوج کسری مخزن ۱۴۷ مترمکعبی اتفاق افتاده است که این امر موجب ممنوعه و بحرانی بودن دشت‌های شهرستان شده است.

ساسان نویدی افزود: برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعت شهرستان شبستر در طول ده‌ها سال، برای بیش از  ۱۳۰۰ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق پروانه بهره‌برداری صادر شده است؛ و این در حالی است که به دلیل نبود پتانسیل لازم برای برداشت، در حال حاضر بالغ‌بر ۴۰۰ حلقه چاه از مجموع چاه‌های دارای پروانه، کاملاً غیرفعال گشته است و بهره‌برداران عملاً نمی‌توانند آبی از آن‌ها برداشت کنند و عموم چاه‌های منطقه نیز از آبدهی کافی و مطلوب برخوردار نیستند.

مدیر منابع آب شهرستان شبستر گفت: برخی پروژه‌های طرح تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی شهرستان شبستر که با پشتیبانی و همکاری صمیمانه اعضای شورای حفاظت از منابع آب شهرستان شبستر در سال ۹۴ در این شهرستان اجراشده است تا بخشی از مشکلات آب‌های زیرزمینی حل شود.

نویدی گفت: اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی، تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه، تشکیل و تقویت گروه‌های گشت و بازرسی، جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز و انسداد و پر کردن چاه‌های غیرمجاز، نصب و بهره‌برداری از کنتورهای هوشمند آب، نزدیک رسانی برق به چاه‌های دیزلی با اعتبارات دولتی و لایروبی حوضچه‌های تغذیه مصنوعی نمونه‌هایی از طرح‌های اجراشده در این راستا بوده که به حول و قوّه الهی در سال ۹۵ نیز ادامه خواهد داشت.

در پایان ذکر این نکته ضروری است که هر اقدامی در شهرستان به‌خصوص در حوزه منابع آب و به‌ویژه اجرای پروژه‌های طرح تعادل بخشی نیازمند همدلی و هم‌زبانی مردم و مسئولین و همکاری تنگاتنگ اعضای شورای حفاظت از منابع آب شهرستان است، موضوعی که باید به‌طورجدی موردتوجه قرار گیرد زیرا شبستر در نگاه کلان به دلیل خشکسالی‌های شدید سال‌های اخیر و کاهش بارش‌ها و در بعدی ریزبینانه تر و البته بحرانی‌تر، به‌واسطه هم‌جواری با دریاچه در حال احتضار ارومیه با معضلات جدی در حوزه آب و منابع آبی روبروست و کمترین بی‌توجهی و غفلتی در این خصوص می‌تواند آینده این شهرستان و مناطق هم‌جوار آن را با تهدید و خسارت‌های جبران‌ناپذیری روبرو کند.