بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور – ۱6 / اردبیل

به گزارش شبستر نیوز ، در سایه غفلت ها و بی توجهی به نیاز های پیش آمده ناشی از فقر و بیکاری طی سال های گذشته حاشیه نشینی به حدی در اردبیل افزایش یافته است که به گفته شهردار اردبیل جمعیت ساکنان در این مناطق به یک سوم جمعیت شهر رسیده است.

صدیف بدری می گوید: از جمعیت ۵۰۰ هزار نفری اردبیل ۱۶۷ هزار نفر در این مناطق زندگی می کنند.

افرادی که اغلب شهری نیستند و مهاجران فقر زده ای هستند که نه زندگی روستایی و عشایری پاسخگوی آن ها بوده و نه شهر آن ها را به آغوش گرم پذیرفته است.

زندگی بینابینی حاشیه نشینی که با هدف فرار از فقر اقتصادی و اجتماعی انجام شده به مراتب بیش از تجربه قبلی حاشیه نشینان آن ها را دچار معضلات مختلف کرده است.

در این میان کودکان به حال خود رها شده حاشیه نشین حتی از اولیه های زندگی کودکان شهری برخوردار نیستند. آرامش، امنیت، لذت بازی و آموزش صحیح برای این کودکان تعریف نشده و بیگانه است و زندگی روی خوشی به آن ها نشان نمی دهد.

نگاه معصومانه به آمار بالای وقوع جرم

حاشیه نشینی در سال های اخیر نه تنها تهدیدی برای سلامت فرهنگی شهر بوده بلکه برای خود ساکنان نیز مشکلات بسیاری به همراه داشته است.

تا جایی که برخی کارشناسان افزایش حاشیه نشینی را از دلایل افزایش وقوع جرم در اردبیل می دانند و در واقع این مناطق را جرم خیز تلقی می کنند.

به طوریکه معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری اردبیل معتقد است گسترش حاشیه نشینی در اردبیل جرایم اجتماعی را افزایش داده است.

یوسف خدادادی می گوید :بر اساس تحقیقات انجام شده بیش از ۸۰ درصد جرایم در حاشیه شهرها اتفاق می افتد و این امر ایجاب می کند تا تمام دستگاه ها با همکاری و تعامل بیشتر با یکدیگر در صدد مقابله جدی با این معضل برآیند.

هر چند این تاکیدات به جا است اما تکلیف کودکانی که در دامن جرایم رشد و نمو می کنند مشخص نیست. در واقع به نظر می رسد دستگاه هایی که خدادادی برای رفع مشکل از آن ها طلب همکاری دارد تاکنون برنامه مشخص و معینی برای حمایت از کودکان به اجرا درنیاورده اند.

خشونت و جرم آن هم با تنوع و گستردگی در حالی توسط پدران و مادران از این مناطق گزارش می شود که نگاه معصومانه به مرور به وقوع چنین اتفاقاتی عادت کرده و آن را بخشی از زندگی می داند و زمان زیادی نمی گذرد که خود در این بازی ظالمانه نقش ایفا کنند.

فقر فرهنگی سایه شوم تربیتی

به عقیده جامعه شناسان اگر حاشیه نشینی ایجاد شده و اگر مهاجرتی اتفاق افتاده از سر ناچاری بوده است تا جایی که خبرگزاری مهر در گزارش مجزایی به آسیب های فرهنگی این معضل پرداخت و به تعبیر خود ساکنان زندگی با این وضع از سر ناچاری است.

در این میان نکته پنهان مانده فقر فرهنگی پدران و مادران ساکن شده در حداقل امکانات است که تاثیر مستقیم خود را روی پرورش کودکان وا می نهد.

اینکه به درس و مشق کودک رسیدگی شود، لباس مناسب بپوشد و بهداشت فردی اش را رعایت کند، بازی های سالم و مفرح داشته باشد و اینکه مودب باشد و از کارهای بد دوری کند نه تنها برای اغلب این گروه از پدران و مادران صحبت هایی بیگانه است بلکه در برخی مواقع کودک به بالعکس آن تشویق می شود.

کمبود زیرساخت های آموزشی، درمانی و تفریحی در این مناطق به حدی قابل توجه است که کودکان بازی های خود را یا سنگ ریزه و چوب و در برخی مواقع عروسک های ارزان یا کهنه سپری می کنند.

خط فقر فرهنگی زندگی این کودکان را با کودکان شهری که به فاصله گاها ۲۰ دقیقه ای از آن ها سکونت دارند جدا ساخته است.

کار کودک در سکوت دستگاه های حمایتی

هر چند معاون امور عمرانی استانداری اردبیل، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری اردبیل، اعضای شورای اسلامی شهر اردبیل و شهردار اردبیل بارها به ضرورت ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی و حاشیه نشینی تاکید داشته اند اما به نظر می رسد این تاکیدات روی کاغذها جا مانده و سرعت مطلوبی در اجراییات مشاهده نمی شود.

کودکان حاشیه نشین در حالی به مانند پدران و مادران فقیر خود برای امرار معاش به سمت کار کردن کشانده می شوند که دستگاه های حمایتی که معتقدند از چشم تیزبینشان هیچ آسیبی پنهان نمی ماند نسبت به این موضوع بی تفاوت اند.

این کودکان برای جبران فقر اقتصادی کمک دست والدین می شوند و روزهایی که قرار است برای درس خواندن و بازی کردن سپری شود با مشاغل نازلی همچون دست فروشی، نمکی و … سپری می شود.

حضور این کودکان در شهرها چهره نامطبوعی به شهر داده و کودک در حالی از یک سو مجبور به کار کردن است که از سوی دیگر نیز شهرنشینان به دیده موجودی حقیر و مستعد هر گونه کار خلاف به وی می نگرند.

موج آسیب های اجتماعی انتظار می رود

یک جامعه شناس می گوید آسیب اجتماعی امروز مناطق حاشیه نشین پدیده مخربی نیست که طی چند سال اخیر و با یک ساماندهی کوتاه مدت رفع شود.

ناصر محمدی تاکید دارد که اگر امروز مشکلات مهار نشود کودکان حاشیه نشین نسلی از آسیب های اجتماعی را با خود به نسل بعد حمل خواهند کرد.

نگرانی جامعه شناسان از تداوم آسیب ها در نسل های بعدی به دلیل بی توجهی به کودکانی است که مرتبا در معرض آسیب اند.

در واقع اینکه سکونتگاه های غیر رسمی به عنوان کانون های جرم شهر را از هر سو تهدید کنند دور از انتظار نیست. چرا که نتیجه تربیت غلط امروز در کوتاه مدت عیان خواهد شد.

روزهای کودکی در غیاب زیبایی و حقوق اولیه برای کودکان حاشیه نشین در حالی با سرعت باور نکردنی سپری می شود که نه زندگی شهری و نه زندگی روستایی آغوش گرمی برای این کودکان نبوده است.

کودک حاشیه نشین در حالی که با لباس مندرس مجبور به کارکردن است با جلسات ساماندهی بیگانه بوده و وقتی برای گفتگو دستش را می گیرم، دست خود را پس می کشد.

گزارش: ونوس بهنود