کامی از ناکامی

سعید رنجبر: اعتیاد دیگر مثل گذشته آشکارا فریاد نمی‌زند که من بزرگ‌ترین خطرم؛ توجه افکار عمومی نیز در سال‌های اخیر با توجه به ظهور پدیده‌ها و آسیب‌های نوین اجتماعی به این معضل تا حدودی کمتر شده، اما اعتیاد همچنان به عنوان بزرگ ترین تهدید اجتماعی شالوده خانواده‌ها و نسل جوان را به صورت خزنده و ادامه‌دار در معرض خطر قرار داده است.

امروزه اعتیاد به معضلی بسیار پیچیده‌تر تبدیل شده، ظهور و بروز علایم اعتیاد در بین نوجوانان و جوانان با توجه به صنعتی شدن مواد مخدر برای خانواده‌ها بسیار مشکل شده و معمولا زمانی همه چیز عیان می‌شود که کار از کار گذشت.

متاسفانه امروزه مواد مخدر نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورهای جهان در حال افزایش است، که بدون شک تبعات جبران ناپذیری برای خانواده‌ها و جوامع به دنبال دارد.

اعتیاد باعث نابسامانی خانوادگی، محدود شدن روابط خانوادگی، عدم تربیت صحیح فرزندان، خشونت در خانواده، اُفت سطح فرهنگ اجتماعی و اقتصادی خانواده، گسترش طلاق و کاهش آمار ازدواج می‌شود.

آموزش مهارت نه گفتن

اصرار و فشار همتایان، (بخصوص در نوجوانی) علت اصلی مصرف مواد در سوء مصرف مواد است. میل شخص برای ماندن در گروه همتا، چیزی است که فرد را به استفاده از مواد مخدر تشویق می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد بیشتر افرادی که مواد مخدر را در سن پایین استفاده می‌کنند، توسط دوستانشان ترغیب و تشویق شده اند. با آموزش نه گفتن به فرزندان‌تان یا تثپیت این مهارت در خودتان، از خطر اعتیاد دور خواهید ماند و توان ترک چنین گروه‌ها و اجتماعاتی را خواهید داشت.

عدم اشتغال و بیکاری، بی هدف زندگی کردن و سبک زندگی ناسالم، از مهم‌ترین عوامل گرایش به اعتیاد هستند. ایجاد یک سبک زندگی سالم و شیوه درست زندگی، هدف‌دار زندگی کردن و فعالیت‌های سالم و رضایتبخش، در پیشگیری از اعتیاد نقش موثری دارد.

اعتیاد زلزله ای خاموش

علیرضا استاد رحیمی دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر آذربایجان شرقی، در گفتگو با خبرنگار وقایع آذربایجاند اظهار داشت: درمان اجباری بدترین، پرهزینه‌ترین و کم بازده‌ترین روش مقابله با اعتیاد است و نهضت فراگیر اجتماعی برای پیشگیری از اعتیاد ضروری است.

وی با بیان این که مرگ‌ ومیر ناشی از مسمومیت‌های مصرف مواد افیونی در کشور، در ردیف چهارم قرار دارد، افزود: ۵۵ درصد طلاق‌ها در کشور ارتباط مستقیم با اعتیاد یکی از زوجین دارد.

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر آذربایجان شرقی با اشاره به عوارض ناشی از مصرف مواد مخدر تأکید کرد: اعتیاد درواقع زلزله خاموش بوده و از این بلای خانمانسوز به‌عنوان شوک هزاره سوم یاد می شود.

استاد رحیمی تصریح کرد: معضل اعتیاد بزرگ‌ترین سرمایه ملی کشورها که همانا نیروی انسانی است را هدف قرار داده و بی‌تفاوتی جامعه می‌تواند بنیان‌های رشد و توسعه را نابود کند.

وی با هشدار به خانواده‌ها ابراز کرد: امروز به بهانه‌های مختلف مصرف مواد مخدر گسترش داده می‌شود و سودجویانی که فقط اسکناس و پول را می‌شناساند با انواع و اقسام مواد مخدر سنتی و صنعتی و به بهانه‌های مردم‌پسند همانند مبارزه با افسردگی، لاغری و زیبایی، جمعیت فعال کشور را آماج حملات بی‌رحمانه خود کرده‌اند.

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر آذربایجان شرقی، ایجاد نشاط و شادی در جامعه، مهار معضل بیکاری و اطلاع‌رسانی و آموزش را مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از اعتیاد عنوان کرد و گفت: رفتارها باید مبتنی بر علم و آگاهی بوده و از برخورد کلیشه‌ای با معضل اعتیاد خودداری شود.

استاد رحیمی با اشاره به اینکه در مجموع حدود ۲ هزار و ۱۹۳ نفر از بهبودیافتگان اعتیاد در استان مشغول کارهستند ادامه داد: قالیبافی، کفاشی و صنایع فلزی از جمله شغل هایی که بهبود یافتگان استان در آنها فعالیت دارند.

نقش سازمان های مردم نهاد در پیشگیری از اعتیاد

حجت الاسلام والمسلمین سید محمدعلی آل هاشم، امام جمعه تبریز در گفتگو با خبرنگار ما با بیان اینکه کشورمان در مقابله جدی با این بلای خانمانسوز اهتمام جدی دارد اظهار داشت: اقدامات شایسته و پیشگیری اولیه، درمانی و حمایت‌های اجتماعی برای مقابله و درمان این معضل در کشور انجام شده است.

وی با تاکید بر اینکه مبارزه با اعتیاد و موادمخدر اولین اولویت کشور است، افزود: این موضوع جزء پنج آسیب اجتماعی مطرح است و ۹۰ درصد ازمردم از شیوع موادمخدر نگران هستند.

امام جمعه تبریز خاطرنشان کرد: همجواری ایران با افغانستان و تهاجم فرهنگی دشمن و نفوذ خاموش دشمنان و نقش برخی عوامل ساختاری، سیاسی و برخی عوامل فرهنگی، خانوادگی باعث شده است تا موادمخدر شیوع یابد.

نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی با بیان اینکه در حال حاضر انتظارمردم برای کاهش اعتیاد مطرح است، افزود: دغدغه مردم و مسئولان، نخبگان و مراکز علمی و دانشگاهی باید در سمتی برای یافتن راه چاره در این زمینه باشد.

حجت الاسلام والمسلمین آل هاشم با دعوت از فرهیختگان و اندیش ورزان برای انجام طرح های تحقیقاتی برای مبارزه با این پدیده شوم گفت: علمی کردن مبارزه با موادمخدر و بهره‌مندی از ظرفیت دانشگاهی ضروری است و امیدواریم برخی از پایان‌نامه نیز در زمینه مبارزه با موادمخدر انجام گیرد.

آل هاشم با تاکید بر اینکه راهکار اجتماعی مبارزه با مواد مخدر توجه به تشکل های مردم نهاد است، ادامه داد: مشارکت مردم و تشکل های مردم نهاد نقش اساسی در مبارزه با مواد مخدر و آسیب های اجتماعی دارند و باید در جلب اعتماد و تقویت جایگاه حضور آنها در برنامه های مختلف توجه ویژه کرد.

امام جمعه تبریز در ادامه با تاکید بر هوشیارسازی اجتماعی به واسطه رسانه های ارتباط جمعی، افزود: در حوزه مبارزه با مواد مخدر، دانشگاه ها پژوهش های خود را کاربردی کرده اند و این قابل تقدیر و استفاده برای نهادهای تصمیم گیر و تصمیم ساز است.

نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی در پایان گفت: در کنار اقدامات کیفری در خصوص اعتیاد، محوریت پیشگیری و مشارکت اجتماعی را باید دنبال کرد و همان طوری که در موضوع شیوع ویروس کرونا با دستور رهبرانقلاب دستگیری از نیازمندان و آسیب دیدگان از این بیماری به مسئله اجتماعی تبدیل شد و مردم ایران حماسه ای بزرگ خلق کردند، در موضوع اعتیاد نیز باید چنین رویه ای در جامعه تسری پیدا کند.

تبریز، شهر بدون معتاد متجاهر

محمدرضا پور محمدی نیز در گفتگو با خبرنگار ما اظهار داشت: در شهر تبریز که علاوه بر شهر بدون گدا ، به عنوان شهر بدون معتاد متجاهر نیز شناخته شده است باید همه دستگاه های اجرایی دست به دست هم بدهند و برای تحقق این مهم و جامعه عاری از اعتیاد ، بیش از پیش تلاش کنند.

وی با اشاره به اینکه علت اصلی بازگشت معتادان به اعتیاد ، حمایت نشدن از طرف جامعه و و بیکاری است افزود: بهترین حمایت از پاک شدگان اعتیاد ، اشتغال این افراد است که باید به همه واحدهای اداری و فعالان اقتصادی ابلاغ شود تا با خرید تولیدات و محصولات از این افراد و یا ایجاد فرصت شغلی ، برای بازگشت آنها به آغوش خانواده و زندگی عادی ، از آنها حمایت کنند.

استاندار آذربایجان شرقی با بیان اینکه عدم پذیرش معتادان بهبودیافته در جامعه و حتی خانواده، باعث بازگشت آنان به سوی اعتیاد می‌شود، افزود: نهادهای مسئول با اتخاذ تصمیمات مناسب علمی و فرهنگ‌سازی، زمینه پذیرش افراد بهبودیافته در بخش‌های مختلف جامعه را فراهم کنند.

وی ادامه داد: در سایه تلاش مسئولان عرصه مبارزه با مواد مخدر، مرکز ماده ۱۶ به یکی از افتخارات ملی استان تبدیل شده و نهادهای مسئول باید روز به روز برای تقویت این مرکز تلاش کنند.

پور محمدی با اشاره به ضرورت تلاش در جهت تقویت این مرکز، بر تسریع در راه‌اندازی بخش بانوان آن نیز تأکید کرد.

وی ادامه داد: همه موفقیت‌های مربوط به کشف مواد مخدر در حالی به دست آمده که به دلیل نبود امکانات و تجهیزات لازم، امکان نظارت بر همه رفت‌وآمدهای ترانزیتی وجود نداشته و لازم است نواقص موجود رفع شود.

استاندار آذربایجان شرقی همچنین تأکید کرد: اجتماعی کردن مبارزه با مواد مخدر یکی از اولویت‌های اساسی مدیریت ارشد استان است و باید همه دستگاه‌های اجرایی نسبت به این مهم، اهتمام ویژه‌ای داشته باشند.

پور محمدی گفت: بخش مهمی از مسأله اعتیاد به ضعف اطلاعات و نداشتن معلومات کافی برمی‌گردد و بر این اساس تا جایی که امکان دارد باید آموزش را در بین افراد در معرض خطر گسترش دهیم.

وی با بیان اینکه باید برای بازگشت معتادان به جامعه پس از مرحله درمان هم تدبیر کنیم، افزود: باید اطمینان حاصل کنیم که فرد معتاد پس از درمان و بهبودی به آغوش جامعه بازگشته و دوباره گرفتار اعتیاد نشود.

استاندار آذربایجان شرقی در پایان با تأکید بر اینکه نباید معتادان بهبودیافته را به حال خود رها کنیم، گفت: دولت با ارائه تسهیلات از راه‌اندازی کارگاه‌های تولیدی برای اشتغال بهبودیافتگان از اعتیاد حمایت می‌کند.

نقش مدیریت شهری در کاهش اعتیاد

ایرج شهین باهر، شهردار تبریز نیز در گفتگو با ما اظهار داشت:علاوه بر حمایت از کمپ ماده ۱۶، شهرداری تبریز از تشکل های مردمی مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر حمایت می کند.

وی افزود: هم اکنون در تمام پارک ها، مراکز سلامت و فرهنگسراهای وابسته به شهرداری کلانشهر تبریز، تشکل های مردم نهاد مانند گروه های ان ای برای مبارزه با اعتیاد بصورت گسترده فعالیت می کنند.

شهردار تبریز در ادامه خاطر نشان کرد: علاوه بر این، شهرداری تبریز در تامین امکانات و نیز فعالیت دو کمپ کوثر و ندای آرامش برای نگهداری معتادان مشارکت دارد.

شهین باهر ابراز کرد: شهرداری تبریز برای راه اندازی شیلتر و گرمخانه مورد نیاز این شهر آمادگی خود را اعلام کرده است و آماده ایم در صورت مکان یابی کارشناسی شده از سوی بهزیستی، در تاسیس این گرمخانه مشارکت کنیم.

وی در ادامه عنوان کرد: شهرداری تبریز علاوه بر اینکه در درمان افراد معتاد با دستگاه های مختلف همکاری می کند، برای پیشگیری از اعتیاد نیز برنامه های متعدد و ویژه ای دارد. یکی از آن برنامه ها آموزش های شهروندی است.

شهردار تبریز در پایان گفت: شهرداری تبریز با اجرای برنامه های فرهنگی و آموزشی در خانه های سلامت و فرهنگسراها، سعی نموده با آگاهی بخشی به خانواده ها و بخصوص جوانان، نوجوانان و کودکان، زمینه های پیشگیری ازاعتیاد را در جامعه شهری تبریز، نهادینه کند.

علل افزایش اعتیاد در جامعه‌ کارگری استان چیست؟

حسین فتحی مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی نیز در گفتگو با خبرنگار ما با بیان این‌که عوامل مختلفی می‌تواند در بروز اعتیاد در محیط کار نقش داشته باشد، اظهار داشت: طبق تحقیقات انجام شده در محیط‌های کسب و کار، وجود عوامل فردی مانند کمبود اعتماد به نفس، افسردگی، پایین بودن میزان درآمد فرد، نبود مهارت کافی برای نه گفتن، عدم آگاهی و غیره می‌تواند در بروز اعتیاد افراد در محیط‌های کسب و کار تاثیر داشته باشد.

وی افزود: احساس فشار کاری بیش از حد، نارضایتی و عدم امنیتی شغلی، رقابت ناسالم در محیط‌های کاری به دلیل عدم مدیریت در واحدها، بی توجهی برخی از افراد به سلامت کارگران و عدم توجه به آزمایشات سلامت کارکنان می‌تواند جزوی از عوامل شغلی در اعتیاد افراد تاثیر بگذارد.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی با بیان این‌که عوامل ساختاری، قوانین و مقررات ناصحیح نیز می‌تواند در ارتباط با بروز اعتیاد کارگران تاثیر داشته باشد، گفت: فضای کار در برخی از واحدها ناسالم بوده و برخی از افراد بیمار سایر کارگران را نیز درگیر اعتیاد می‌کنند.

وی افزود: عدم توجه به مسائل دینی و تبلیغات ماهواره‌ای از سوی دشمنان نیز می‌تواند در بروز اعتیاد نقش داشته باشد.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی با اشاره به اقدامات پیشگیرانه‌ی اداره کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان برای پیشگیری از بروز اعتیاد در جامعه‌ی کارگری، بیان کرد: طرح کاج در جامعه‌ی کار و تولید برای پیشگیری از اعتیاد توسط این اداره کل عملیاتی می‌شود، در حال حاضر ۵۰ واحد تولیدی به طور داوطلبانه برای انجام اقدامات پیشگیرانه مشارکت کرده‌اند و آموزش‌های لازم توسط مراکز بهداشت کار واحدهای برای کارگران تولیدی برای سلامت روان کارگران شریف انجام شده است.

فتحی با بیان این‌که منابع انسانی مهم‌ترین سرمایه‌ی جامعه است، گفت: اگر نیروی کاری بیمار شود واحدهای تولیدی و صنعتی محصولات بی کیفیتی به جامعه ارائه خواهند داد.

وی یادآور شد: طبق فراخوان، هر واحد تولیدی و صنعتی می‌تواند در اجرای طرح کاج جهت اقدامات پیشگیرانه‌ی اعتیاد مشارکت ‌کند، این اقدامات پیشگیرانه از طریق کارگاه‌های پیشگیری ارائه خواهد شد.

فتحی بیان کرد: بیشتر کارگران واحدهایی که کارهای طاقت فرسا انجام می‌دهند، تحت تاثیر عوامل فرهنگی دشمنان قرار گرفته و تصور می‌کنند مواد می‌تواند روح و روانشان را شاداب کند در صورتی که به دلیل عدم آگاهی تبعات آن بسیار سنگین است‌.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی تاکید کرد: قطعا اقدامات بازدارنده و سخت گیرانه و علمی برای جلوگیری از شیوع اعتیاد در واحدهای تولیدی و صنعتی انجام شود و آگاهی‌های لازم در خصوص مواد مخدر به کارگران ارائه شود.

آنچه از صحبت‌‌های کارشناسان و مسئولان فهمیده می‌شود این است که آموزش و تلاش برای آگاه‌سازی در زمینه مواد مخدر، وظیفه‌ای همگانی است و اگر مبارزه با مواد مخدر به جنبشی همگانی تبدیل شود، می‌تواند بسیار مؤثر باشد و جامعه را به سمت کاهش و مهار این آسیب اجتماعی سوق دهد.