امروزه به ترویج فکر و نگاه شخصیت های بزرگی چون شیخ محمود شبستری در سطح جهان نیاز داریم

به گزارش شبسترنیوز حسین جابری انصاری در همایش ملی بزرگداشت شیخ محمود شبستری با اشاره به اشعار دیباچه گلشن راز گفت: از پرسش های بنیادین و تاریخی در ساحت عرفان، نسبت و رابطه عرفان و سیاست است که سیاست خارجی هم بخش قابل توجهی از آن است .

وی با طرح این سووال که آیا عرفان که از مقوله معناگرائی، جذبه و سلوک است و با درون گرایی و دنیا گریزی ارتباط نزدیک دارد، با سیاست که پدیده ای بیرونی است و مرتبط با اجتماع، منافع مادی و معیشت زمینی، قابل اجتماع هست یا خیر؟ و اگر ارتباطی وجود دارد از چه نوعی است، اضافه کرد: آیا می توان مبادی عرفانی را در سیاست خارجی که از مقوله نبرد برای منافع این جهانی است، بکار بست و به هدف هم رسید؟

جابری انصاری اظهارکرد: تاثیر عرفان بر سیاست امری مسلم است، گرچه بعضی آنرا در حد گوشه نشینی و ارشاد پادشاه محدود کرده اند و یا آنرا صرفا کشف و شهودی دانسته اند اما عرفان دیگری هم بوده که باعث حرکت و جوشش است و آن عرفانی است که پیامبر اسلام و امیر المومنین علیهما سلام نمونه و الگوی بارز آن هستند .

وی گفت: دستورات الهی در قرآن کریم، سنت و سیره پیامبر اعظم(ص) و عترت طاهرین (ع) در عرفان اصیل اسلامی و سلوک آنها در تشکیل حکومت و ارائه دستوراتی برای ایجاد نظم و عدالت اجتماعی، تمسک به معنویت و مدیریت، سیر من الخلق الی الحق و سیر من الحق الی الخلق بالحق، داشتن درد خدا و خلق، نشان میدهد درون گرایی و برون گرایی در اندیشه عرفانی اسلام با هم مرتبط هستند .

جابری انصاری با بیان اینکه در مکتب فکری که منادی امروز آن امام خمینی علیه الرحمه است مانعه الجمع دیدن سلوک و سیاست با هم ناشی از سوء فهم هر کدام از عرفان و سیاست است ، گفت: ایشان می فرماید: ‘رسول خدایی که سال های طولانی در سلوک بوده است ، وقتی که فرصت پیدا کرد یک حکومت سیاسی ایجاد کرد، برای اینکه عدالت ایجاد شود. در تفکر اسلامی، سیاست متعالی می شود و از زمین به آسمان میرود نه آنکه عرفان زمینی شود و گرفتار منافع مادی .’

وی گفت: نامه حضرت امام (ره) به گورباچف نماد وحدت سیاست و عرفان در بینش اصیل اسلامی و تاثیر این رویکرد بر مشی سیاست خارجی حاکم اسلامی است .

وی افزود: نامه ایشان کاملا بار سیاسی دارد و پس از خبر دادن از بن بست کمونیسم و نفی راه غرب، به خدا پرستی و اسلام دعوت کرده و از میان متفکرین اسلامی به مطالعه آرای محی الدین عربی، بنیانگذار عرفان نظری دعوت کرده و آورده اند: ‘… دیگر شما را خسته نمی کنم و از کتب عرفا بخصوص محی الدین ابن عربی نام نمی برم که اگر خواستید از مباحث این بزرگ مرد مطلع گردید، تنی چند از خبرگان تیز هوش خود را که در اینگونه مسایل قویا دست دارند، راهی قم گردانید تا پس از چند سالی با توکل به خدا از عمق لطیف باریکتر از موی منازل معرفت آگاه گردند .’

جابری انصاری گفت: این یک نمونه از دعوت الی الحق است که به دستور کار سیاست خارجی نفوذ کرده، اهداف و منافعی متعالی برای سیاست خارجی در نظر گرفته و فراتر از مرزهای دولت مدرن و منافع این جهانی رفته است .

وی با بیان اینکه شاید زود هنگام باشد که درباره سیاست خارجی استعلایی سخن بگوییم ، گفت: آمیختن عرفان عملی با سیاست خارجی نتیجه اش باید چنین چیزی باشد و عرفان عملی به این ترتیب برای حوزه سیاست خارجی و جامعه جهانی با محوریت دعوت الی الحق، پیامهای متعالی و ارزش محور دارد .

سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه نمی توان از شبستری نام برد اما از اثر جاودان او گلشن راز سخن نگفت: افزود: کتابی که بزرگان زیادی توصیه به خواندن آن کرده اند و آنرا مقدمه ای جامع و عمیق بر مبانی نظری ‘عرفان جهانی’ دانسته اند .

وی با اشاره به اینکه گلشن راز به زبانهای مختلف ترجمه شده و مخاطبان بین المللی دارد و از مرزهای ایران فراتر رفته است، گفت: امروز در مجامع علمی جهان، ایران ما را به آثار مکتوب فرهیختگان مان می شناسند

 جابری انصاری با بیان اینکه ما وارث یک تمدن برجسته هستیم که از مشخصه های آن اخلاق گرا و عرفانی بودن است، گفت: باید قدر بزرگانی که چارچوب آنرا استوار کردند و چنین آبروئی به ایران دادند، بدانیم .

وی اظهارکرد: سیاست خارجی نمی تواند خارج از بستر اجتماعی و تاریخی اقدام و عمل کند و در مورد ایران ما، این بستر یک برساخته کهن است که با مشارکت شخصیت های برجسته این تمدن بزرگ آفریده شده است.

وی گفت : اگر تخریب تصویر ایران تا امروز کار دشواری برای کنشگران خارجی بوده، نتیجه تاثیرات فراوان فکر، دانش، بینش و روح ایرانی و ارج و قرب بین المللی تمدن ایرانی است
که آنرا وامدار زحمات بزرگان، اندیشمندان و عرفای خود هستیم .

جابری انصاری با بیان اینکه احترام ویژه ایران در جهان بخاطر چنین شخصیت های برجسته ای است، گفت: منتهای خواسته و غایت اهداف دیپلماسی عمومی ایجاد احترام و پرستیژ است و عرفان ایرانی بخش مهمی از احترام ایران در خارج از مرزهایش را ساخته است .

وی گفت: عرفان ایرانی بدنبال ایجاد الگوی انسان کامل است و مسلما انسان کامل که در نظر ما پیامبر اکرم (ص) و علی علیه السلام هستند سیاست خود را متفاوت با دیگران می چیند .

وی با بیان اینکه سوال شبستری و سایر عرفای ما اینست که انسان کامل کیست و چه مشخصاتی دارد و شناخت شناسی او چه تفاوتی با شناخت شناسی دیگران دارد، خاطر نشان کرد : شبستری در گلشن راز می پرسد :

مسافر چون بود؟ رهرو کدام است؟

که را گویم که او مرد تمام است؟

که شد از سر وحدت واقف آخر؟

شناسای چه آمد عارف آخر؟

اگر معروف و عارف ذات پاک است

چه سودا بر سر این مشت خاک است؟

وی با طرح این سووالات که آیا کاربست دستورات عرفانی که سودایی برای مشتی خاک ندارد، منجر به جلوگیری از دستیابی به اهداف و منافع ملی می شود؟ آیا سیاستمدار عارف می تواند از هر ابزار و روشی برای دستیابی به منافع خود در خارج بهره ببرد و عرفان باعث بسته شدن دست وی مقابل پیروان مکاتب دیگر نمی شود؟ گفت: بنظرم همین نکات نقطه افتراق سیاست خارجی متعالی از سیاست خارجی عرفی است .

جابری انصاری افزود: اگر هدف متعالی باشد، معنای منافع هم عوض خواهد شد و رقابت و خصومت جای خود را به تعامل و گفتگو خواهد داد زیرا منافع در حیطه عالی تری تعریف می شود که رقابت در آن راه ندارد .

وی گفت : نقطه فصل سیاست خارجی ایران از سایر کنشگران بین المللی تکیه بر همین مکتب فکری اصیل است که ارزش هایی نظیر کمال گرایی، اخلاق محوری و مبارزه با ظلم اساس آنرا تشکیل می دهد .

وی افزود: نقطه تمایز و فصل بین سیاست مبتنی بر عرفان و سیاست مبتنی بر قدرت طلبی، همین اخلاق و عرفان است .

جابری انصاری با بیان اینکه عارف پیش از هر چیز و بیش از هر چیز یک متخلق است و غایت او دستیابی به اخلاق حمیده در سطوح فردی و اجتماعی است، گفت: برای او اجتماع بشری محدود به مرزهای جغرافیائی نمی شود و انسان در هر جای زمین مخاطب پیام او است .

وی افزود: اگر این اخلاق گرائی عرفانی محور سیاست خارجی باشد، موجب تفاوت رفتارها می شود .

وی گفت: این اخلاق است که باعث می شود دست سیاستمدار ایرانی برای اقدامات غیر انسانی ولو در خارج مرزها بسته شود و در پاسخ به موشکباران شهرهایش توسط عراق و یا استفاده از سلاح شیمیائی، نتواند مقابله به مثل کند، به تسلیحات کشتار جمعی نه بگوید، به تعهدات بین المللی اش در سخت ترین شرایط و علیرغم همه فشارها و تحریم ها پایبند باقی ماند و در مقابل ظلم و ستم مقاومت کند .

وی با اشاره به اینکه شبستری در گلشن راز در ‘بیان اقسام فضیلت’، محورهای اخلاقی و ارزشی را مطرح می کند ، گفت: این محورها امروز معیارها و اصول سیاست خارجی ما را شکل می دهد، اصولی نظیر حکمت، عدالت، عفت، تیزهوشی، شجاعت، و نهایتا میانه روی و پرهیز از افراط و تفریط .

جابری انصاری اظهارکرد : سیاسیونی که اصولا و در عمل به هیچ یک از معیارهای متعالی پایبند نبوده و دائم در حال جنگ و خونریزی هستند، مفاهیم اخلاقی و عرفانی را در قالب هایی نظیر حقوق بشر و مبارزه با تروریسم، به عنوان ابزار پنهان سازی اهداف و سرپوش گذاری بر رفتار خود انتخاب کرده اند و با تمسک به این ارزش های شریف مدعی کشورهایی شده اند که خود بنیان گذار و مروج اخلاق گرایی اصیل و متعالی هستند .

وی با بیان اینکه عرفان اسلامی قرنهاست محیط سیاسی ایران را تحت تاثیر قرار داده و این تاثیر امروز بیش از پیش مشهود است، گفت: سیاستمدار ایرانی حتی اگر بخواهد نمی تواند فارغ از ارزش های اخلاقی گامی بردارد و اگر چنین کند اجر و قرب خود را در پیشگاه ملت ایران از دست خواهد داد .

وی گفت: غالب ایرانیان اگر سفاک و خونریز نیستند نتیجه حضور و تاثیر شخصیت های برجسته عرفانی ماست که اندیشه و رفتار سیاسی ایرانیان را شکل داده اند .

وی با بیان اینکه در نتیجه ترکیب دو عنصر عرفان و سیاست، آثار زیادی در سیاست خارجی ایران بروز کرده که بگمانم اختصاص به ایران دارد، افزود: ایرانیان اهل تعامل و گفتگو مبتنی بر خرد و اخلاق هستند، ایرانیان هر ابزاری را برای پیشبرد منافع ملی خود بکار نمی بندند،

ارزش های انسانی مانند حقوق بشر و منع تسلیحات کشتار جمعی برای ایرانی ها یک تعهد دینی هم هست، ایرانیان به تعهد و قول خود بعنوان یک ارزش ذاتی پایبندند و این نتیجه عرفان ایرانی است که تخلق به اخلاق الهی غایت آن است .

جابری انصاری گفت: ما امروز کماکان به ترویج فکر و نگاه شخصیت های بزرگی چون شبستری در سطح جهان نیاز داریم تا رویکرد جهان را کماکان تحت تاثیر این اندیشه های ناب و ایرانی قرار دهیم و نام ایران را همچون همیشه بعنوان مرکز تمدن و فرهنگ سربلند نگه داریم، منافع ملی امروز ما، در اخلاق گرایی است.

وی در پایان سخنانش هم اشعار پایانی گلشن راه شیخ محود شبستری را قرائت کرد.

همایش ملی بزرگداشت این شیخ عرفان امروز چهارشنبه در زادگاهش شبستر در آذربایجان شرقی به مناسبت ثبت هفتصدمین سال تالیف گلشن راز و نامگذاری سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷از سوی یونسکو به نام این عارف نامی ایرانی در حال برگزاری است .