حادثه همچنان در کمین کارگران

به گزارش شبسترنیوز علیرضا خوش نیت ( کارشناس تعاون، کار و رفاه اجتماعی) نوشت:

روزانه حداقل یک خبر و حادثه ناگوار درباره حوادث ناشی از کار در رسانه ها منتشر می شود. با این حال چرا بعد از شنیدن و خواندن این اخبار نه تنها شرایط ایمنی رعایت نمی شود بلکه خطرات حوادث کار حساسیت خود را از دست داه و با موضوع ایمنی کار و ضرورت احتیاط در محیط های کاری به سادگی برخورد می شود. در حالی که رعایت اصول ایمنی محیط کار می تواند تأثیرقابل توجهی در کاهش حوادث ناشی از کار ، ایجاد انگیزه بالای تلاش و آرامش خانواده ها داشته باشد.

شاید خیال باطل باشد که با موازین ایمنی و بهداشتی بتوان حوادث ناشی از کار را به طور کامل و صددرصد از بین برد. اما با اطمینان می‌توان گفت با اتخاد تدابیر ایمنی می‌توان احتمال وقوع حادثه را کاهش داد.

حادثه کار چیست؟

حادثه ناشی از کار عبارت است از اتفاق یا پیامدی  که در جریان انجام کار برای یک کارگر و یا کاربر و کارفرما روی داده و با صدمات شغلی مرگبار یا معلولیت و یا مجروحیت دردآور همراه می باشد .

 مطابق ماده ۶۰ قانون تامین اجتماعی، حوادث ناشی از کار به رویدادهایی اطلاق می شود که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد مقصود از حین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه یا موسسات وابسته یا ساختمان ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده دار انجام ماموریتی باشد اوقات مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان و یا برای معالجات درمانی و توانبخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل به کارگاه جز اوقات انجام وظیفه محسوب می گردد مشروط بر اینکه درزمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد حوادثی که برای بیمه شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه شدگان و مساعدت به آنان اتفاق می افتد حادثه ناشی از کار محسوب می شود.

به طور مثال لزوم کاهش حوادث کارگاه های ساختمان و افزایش ایمنی در فعالیت های ساختمانی و توجه به مبحث ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا مورد تاکید است تا فاصله استانداردهای ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی شهری ما با آنچه در نرم‌ افزارهای جهانی پذیرفته شده کاهش یابد؛ بطوریکه ضعف اصلی مربوط به عدم اجرای مقررات است. سازمان‌های نظام مهندسی و ارکان آنها، قانون نظام مهندسی کنترل ساخت و ساز ساختمان ها را عهده‌دار و مسئول نظارت بر حسن انجام خدمات مهندسی و تنظیم روابط کار و رسیدگی به تخلفات هستند لازم است بخشی از کنترل‌های خودرا متوجه ایمنی کارگاه‌های ساختمانی نمایند و با ارتقاء سطح حفاظت در کارگاه، با کاهش دامنه تلفات و خسارات کمک نمایند.

علیرغم آگاهی از آمار تلفات کارگاهی در حال حاضر تصویر روشنی از وضعیت اجرای مبحث ایمنی و علل و عوامل حوادث کارگاهی در پهنه کشور نداریم در حالیکه شرط هرگونه سیاستگذاری در این خصوص وقوف بر شرایط موجود است. تا از جمع بندی نتایج آنهابتوانیم نقاط ضعف حادثه آفرین را بهتر بشناسیم و اولویت‌های خود در ارتقای سطح ایمنی را بر آن اساس بنا نماییم.

آمارهای نگران کننده‌ای که اخیراً در خصوص میزان کل حوادث کار در ایران و سهم حوادث کارگاههای ساختمانی از آن منتشر شده همه کارفرمایان، مدیران، مهندسان و سازمان‌های نظام مهندسی را بر آن می دارد که درنگ جدی در نحوه انجام کارهای ساختمانی و تدابیر ایمنی ناکارآمد مرسوم در کارگاه‌ها بنمایند و به این روندغیرقابل قبول خاتمه دهند.

بخش قابل ملاحظه‌ای از این حوادث البته ناشی از ناکافی بودن آموزش عوامل کار است اما سهم غیرقابل چشم پوشی از این حوادث محصول عدم پیش بینی وسائل و تجهیزات ایمنی در کارگاه و عدم اهتمام کافی کارفرمایان، پیمانکاران واستاد کارانی است که مهندسان ما یا بخشی از آنها هستند و یا ناظر بر فعالیت آنهاکه در هر دو صورت مسئولیت حرفه‌ای، قانونی و اخلاقی مهمی را متوجه آنان می‌کند.

مسئولیت کیفری حادثه، حسب نظر بازرسان کار یا کارشناسان رسمی کیفری و حقوقی و نیز مجازات های مندرج در این قانون مسئول است .

 در نحوه درخواست بررسی حوادث ناشی از کار حادثه دیده و یا اولیای دم به مراجع قضایی انتظامی برای طرح شکوائیه یا دادخواست مراجعه نموده و اقدام لازم را به عمل می آورد.که با بررسی شکوائیه حادثه دیده یا اولیای دم توسط مقام محترم قضایی و انتظامی، مراجعه حادثه دیده یا اولیای دم به کلانتری جهت تشکیل پرونده و اخذ نظریه از ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و پزشکی قانونی اقدامات بعدی را به عمل می آورد.

در ادامه، حادثه دیده به واحد بازرسی اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه و ارائه نامه کلانتری جهت مطالعه پرونده و بررسی صحنه حادثه و ثبت اظهارات شهود به منظور تهیه گزارش حادثه توسط بازرس کار پیگیری می نماید.

دادگستری و بر اساس رأی قضایی بر عهده مقصر یا مقصرین حادثه است. حسب قانون کار مسئولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار بر عهده کارفرما یا مسئولین واحدها خواهد بود. هر گاه بر اثر عدم رعایت مقررات مذکور از سوی کارفرما یا مسئولین واحد، حادثه ای رخ دهد، شخص کارفرما یا مسئول مذکور از نظر

حادثه دیده گزارش حادثه از سوی بازرس کار را به کلانتری تحویل، و به منظور ارجاع به مرجع قضایی برای ابلاغ نظریه بازرس کار به اصحاب پرونده وصدور رای به عمل می آورد.

در مرحله بعدی به منظور جلوگیری از تکرار وقوع حوادث مشابه، کارفرما مکلف است در اسرع وقت نسبت به رفع علل و عوامل بروز حادثه را برطرف نماید.

از لحاظ قانون تأمین اجتماعی کارگری که در حین کار دچار حادثه شغلی گردیده حسب ماده ۵۴ قانون تامین اجتماعی بیمه شدگان و افراد خانواده آن ها از زمانی که مشمول مقررات می گردند در صورت مصدوم شدن بر اثر حوادث یا ابتلا به بیماری می توانند از خدمات پزشکی استفاده نمایند خدمات پزشکی که به عهده صندوق تامین اجتماعی است شامل کلیه اقدامات درمانی سرپایی، بیمارستانی، تحویل داروهای لازم و انجام آزمایشات تشخیص طبی می باشد.

 بررسی حادثه ناشی از کار که از طریق ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی توسط بازرسان کار بعنوان ضابطین مراجع قضایی انجام می شود رایگان بوده و تنها در صورت اعتراض هر یک از طرفین دعوی به نظر بازرس کار، بررسی حادثه با نظر مقام قضایی مستلزم پرداخت هزینه کارشناسی است

تعیین میزان دیه در حوادث ناشی از کار با توجه به دستور قاضی پرونده دیه درحوادث ناشی از کار توسط پزشکی قانونی مشخص و صدور رأی بر عهده مقام محترم قضایی است..

اما هدف اصلی از بررسی یک حادثه جمع آوری اطلاعات لازم جهت تعیین و تدوین اصول پیشگیری از بروز حوادث مشابه می باشد. واضح است نه تنها کلیه حوادثی که منجر به مصدومیت کارگر می گردد بلکه حوادث دیگری که صدمات جانی در برندارند نیز باید بررسی گردد. در ایران مطابق با قوانین موجود، برای اینکه کارگر مصدوم بتواند از امکانات درمانی و رفاهی استفاده نماید لازم است در مورد بروزحادثه، فرم مخصوصی که شامل کلیه اطلاعات بحث شده در قبل می باشد توسط مامور ایمنی کارگاه تکمیل گردد. ازتجزیه وتحلیل این فرمها می توان اطلاعات جامعی در مورد حوادث ناشی از کار بدست آورد.
لازم به ذکر است، در خصوص جلوگیری از آتش سوزی در کارگاهها نیز به مواردی همچون نصب تابلوهای هشدار دهنده، قراردادن ضایعات مصالح قابل احتراق در جای مناسب و جلوگیری از سوزاندن آن در محل کارگاه، خودداری از انبار کردن روغن، گریس، پارچه های روغنی، نخاله آلوده به روغن و مواد نفتی، پرهیز از نگهداری مایعات قابل اشتعال در سطح زمین، عدم قراردادن وسایلی که تولید جرقه می کند در مکانی که بخارات قابل اشتعال وجود دارد، خودداری از ریختن یا نشت مایعات قابل اشتعال در معابر عمومی و جانمایی کپسولهای خاموش کننده طبق استاندارد باید اهمیت داده شود.
همچنین جهت ایمنی جوشکاری در کارگاههای ساختمانی بر کنترل سیلندرهای گاز قبل از شروع جوشکاری یا برش حرارتی، مجهز بودن کارگران جوشکار به لباس کار مقاوم در برابر آتش و جرقه و استفاده از لوازمی مانند عینک، نقاب، دستکش حفاظتی، کفش ایمنی و لباس عاری از مواد نفتی و روغنی و عاری بودن اطراف محل جوشکاری و یا برش کاری از هرگونه لوازم و مواد قابل اشتعال تأکید می گردد.
خاطر نشان می سازد در ادامه این توصیه های ایمنی تجهیزاتی شامل داربست، نردبان،سکوی کار مناسب و همچنین استفاده از وسایل حفاظت فردی از جمله کمربند ایمنی، طناب نجات و کلاه ایمنی به عنوان ابزار لازم جهت پیشگیری و کاهش شدت حادثه در ارتفاع اهمیت دو چندان دارد.

آمارها سخن می گویند: افزایش حوادث کار در آذربایجان شرقی

آمارها نشان می دهد که به رغم همه هشدارها، حوادث کار در آذربایجان شرقی همچنان از آمار بالایی برخوردار است.

به گفته مدیر کل پزشکی قانونی آذربایجان‌شرقی، در ۱۱ ماه ابتدای سال‌گذشته ۴۹ نفر بر اثر حوادث کاری در استان جان خود را از دست دادند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته چهار درصد افزایش دارد.

دکتر بهرام صمدی‌راد خاطر نشان می سازد: طی این مدت تعداد یک هزار و ۲۲۵ نفر نیز بر اثر حوادث کار در استان مصدوم شدند که از این تعداد ۲۵ نفر زن و یک هزار و ۲۰۰ نفر مرد بودند.

مقصر کیست؟

اکنون باید گفت در حوادث کار، کارفرما مسئول است یاکارگر؟!  حوادث ناشی از کار سومین عامل مرگ و میر در جهان و دومین عامل در ایران بعد از تصادفات است که می‌تواند با آموزش، فرهنگ‌سازی و ارتقای فرهنگ ایمنی کنترل شده کاهش یابد و جان  انسان را از مرگ نجات دهد.

از جمله ساختمان سازی همیشه با مواردی همچون تخریب ساختمان قدیمی، گودبرداری، آهن ریزی و… همراه است و در طول اجرای تمامی طرح ها استفاده از ماشین آلات مربوطه توام با آلودگی صوتی و زیست محیطی بسیار بالا نیز همراه است.

 تصویر کلی از کارگاههایی که موارد ایمنی را جدی نمی گیرند، چیزی جز ضایعات بتون ریخته شده کنار حصارهای کارگاهی، بالابر، داربست ها، تجهیزات برقی نیست.

 همواره سقوط کارگر ساختمانی از ارتفاع، برخورد مصالح ساختمانی با سر و کمر و در نهایت فلج شدن آنان، سقوط کارگر ساختمانی به عمق چاه، سقوط از سقف، سقوط از جرثقیل روی ساختمان و سقوط به چاهک آسانسور، از جمله آسیب هایی است که منجر به فوت کارگران ساختمانی می شود.

تأکید بر ایمنی و پیشگیری از حوادث

 یکی از مهم ترین برنامه های وزارت تعاون،کارورفاه اجتماعی افزایش ایمنی درمحیط های خدماتی و به ویژه تولیدی است .حفظ جان انسان ها از ابعاد حرفه ای و شغلی بسیار مهم است و اخلاقی تر این است که کارفرمایان را نسبت به مراعات ایمنی کارگران حساس تر کنیم تا حتی یک کارگر هم در محیط کاری خود آسیب نبیند .

از طرفی بازرسان کار نیز در بازدید از کارگاه های ساختمانی و تولیدی باید موارد ایمنی را به کارفرمایان و حتی کارگران تذکر دهند و در صورت عدم رعایت موضوع نسبت به تعطیلی کارگاه اقدام گردد.

وظیفه‌ کارگران‌ چیست؟

گرچه‌ کارفرمایان‌ سعی‌ دارند تا محیط‌ کاری مطابق‌ با اصول‌ و استانداردهای‌ بهداشتی‌ و حفاظتی‌ بوجود آورند و میزان‌ حوادث‌ را به‌ حداقل‌ ممکن‌ کاهش دهند، اما‌ بررسی‌ علل‌ ‌ حوادث‌ ناشی‌ از کار، نشان می دهد معمولاً خود کارگر هم گاه در بوجود آمدن‌ حادثه‌ نقش دارد.

بنابراین‌ برای‌ پیشگیری‌ از وقوع‌ حوادث، کارگران نیز ‌ باید اصولی نظیر داشتن لباس‌ کار مناسب‌ ،آگاه بودن از خطرات‌ کار، طرق‌ پیشگیری‌ و حفاظت‌ از آن‌ها ،استفاده از کمربندهای‌ ایمنی‌ درارتفاع ، استفاده‌ از دستکش‌های‌ مخصوص‌، کلاه‌ و کفش‌های‌ حفاظتی‌ در جاهایی‌ که‌ خطر برق‌گرفتگی‌ وجود داردو….را رعایت‌ کنند.