خون مردم در شیشه بانکها

به گزارش شبسترنیوز مهدی گوزلی طی یادداشتی نوشت:

هر چند که ورود به حوزه های تخصصی علم تخصصی می طلبد، لیکن گاهی بر اثر جابجایی مرزهای استانداردهای یک حوزه تخصصی، ناخودآگاه همگان بی اجازه وارد آن می شوند و به ناچار اظهار نظر می کنند.

به رغم اینکه تخصص نگارنده این مطلب در حوزه بانکداری نیست، اما خروج بی حد و مرز حوزه بانکداری کشور از قوانین مرسوم بانکداری جهانی، و به هم زدن حساب دو دو تا چهار تا، پای دیگران از جمله نگارنده این مطلب را به این حوزه باز می کند.

وقتی ذهنم برای نگارش این مطلب اخیر معطوف شد، به یاد سخن استاد فرزانه بهاء الدین خرمشاهی افتادم که گفت در خصوص موضوعی کتابی به رشته تحریر درآوردم و تصور می کردم که این کتاب جامعه هدف موضوع آن کتاب را بترکاند، و پس از چاپ کتاب نه تنها نترکاند، بلکه آب از آب تکان نخورد. من نیز نه در این حد، بلکه با هدف حداقل اثرگذاری، قبلاً موضوعی در خصوص معوقات بانکی و مقصرین و قاصرین درون نظام بانکی کشور تحریر نمودم و انتظار داشتم حداقل واکنشها و توجه ها به آن باشد، اما آب از آب تکان نخورد.

در این موضوع اخیر نیز به نظرم این گونه می رسد، زیرا پوست بانکداری کشور به حدی کلفت و ضخیم شده که نه این گونه سخنان ضعیف، بلکه زلزله هفت ریشتری نیز قادر به تحرک آن نیست، و بی تعارف و بی پرده باید اذعان داشت که برخی از مدیران بانکی مصداق «مار خورده و اژدها شده» اند، و برای اصول استاندارد بانکداری محلی از اعراب قائل نیستند و گویی سود و فقط سود آموخته های آنان از نظام بانکی و بانکداری است.

هر چند که شاید سخن بانکداران نیز در خصوص اصول بانکداری این باشد که بانکداری در ایران به دلیل عوامل گوناگون خارج از کنترل و ناخودآگاه از استاندارد جهانی بانکداری خارج می شود، ولی این گونه عوامل و این نوع نتایج مد نظر ما نیست و عمده کلام در خصوص سودهای بانکی فله ای است که همچون آب خوردن از گلوی بانکها پایین می رود.

آنچه در این میان مهم است و باید به عنوان یک موضوع فرهنگی نیز مورد بررسی قرار گیرد، این است که نظام بانکی ما چون مارماهی است که نه این تمام است و نه آن تمام. بدین سان که نظام بانکی ما اسلامی است، ولی در عمل از آن تبعیت نمی کند و عکس آن عمل می شود. نکته جالب تر اینکه نظام بانکداری کشور نه تنها از بانکداری اسلامی بهره نمی برد، بلکه از نظام بانکداری جهانی نیز تبعیت نمی کند، زیرا نظام بانکی جهانی در حال حاضر هیچ یک از گزینه های سودآوری فعلی بانکی ما را ندارد و بر اساس استانداردهای معمول جهانی حرکت می کند.

به رغم حرکت عملی بانکداری کشور در مسیر اعلام شده، حرکت شعاری آن بر طبل اسلامی بودن بیشتر از همه می کوبد.

در عالَم صراحت باید دست از این همه دست انداختن مردم برداشت و به مرزهای صداقت نزدیک شد.

نظام بانکی کشور با توجه به عدم تعریف صحیح و صریح قوانین و مقررات آن بی راهه ای بنیان کن را پیش گرفته و همواره بنیان نظام اقتصادی کشور، بلکه نظام اقتصادی نظام اسلامی را نیز مخدوش کرده است.چگونه است که تعریف بانکها اسلامی باشد، اما عملکرد آن ضداسلامی هم نگوییم، در مسیر اسلامی هم نیست.

تا زمانی که روشی متقن برای نظام بانکی در عمل تعریف نشود، باید شاهد ضربه های مهلک آن به اقتصاد کشور باشیم، زیرا این سیستم بانکی با این رویه ای که در سودآوری و سودافزایی در پیش گرفته، دست سیستم بانکی ربایی را از پشت بسته  و به نام اسلامی، بانکداری ربایی را در ابعاد وسیع و متنوع آن به کار گرفته است.

پراخت تسهیلات کم با سودهای 28 درصد که در عمل و محاسبات درون بانکی حتماً باید 2 تا 3 درصد به آن نیز اضافه نمود، به هیچ وجه قابل اغماض در نظام بانکداری اسلامی نیست. تنظیم قراردادهای پرداخت تسهیلات یک طرفه به نفع بانکها، دریافت کارمزدهای سالانه، وضع جریمه های دیرکرد به روز سرسام آور و نظایر آن همه از امراض غیر قابل اصلاح نظام بانکی کشور تاکنون است.

به نظر نگارنده این امراض قابل اصلاح نخواهند بود تا زمانی که در اندیشه مدیران بانکی باور بانکداری اسلامی و یا حداقل بانکداری بین المللی شکل گرفته و اندیشه های فعلی آنان تغییر یابد، زیرا این امراض بر اساس اندیشه های صرفاً سود، نه بانکداری و خدمات بانکی صحیح شکل  گرفته، و اغماض یا سهل انگاری مسئولین کشور در این خصوص نه تنها باعث فلاکت نظام اقتصادی کشور شده، علاوه بر آن وجهه عمومی و بین المللی نظام اسلامی را در حیطه بانک و بانکداری مخدوش کرده است.پدر عین احترام کامل به مدیران بانکی کشور، باید در عرصه صراحت و واقعیت بگوییم که مدیران بانکی کشور برای دریافت پاداشهای بیشتر در مراتب مختلف بانکی و بهره مندی بیشتر از تسهیلات داخل بانکی و نیز دریافت بالاترین حقوق و مزایا به سودهای بالاتر توجه بسیار فراوانی دارند.

باید خاطر نشان کرد که غیر از این نیز شاکله مدیریت کلان بانکی کشور بر هیچ صراطی اعم از اسلامی یا غیر اسلامی مستقیم نیست و موجب سردرگمی و مارماهی شدن گردیده و نتوانسته مسیری را انتخاب کند که در عمل نیز بر اساس آن رفتار نماید.

دیگر موضوعی که باید بدان نیز توجه بیشتری معطوف نمود این است که بر اساس تعالیم قرآنی و اصول اسلامی، شخص ربا خوار و رباگیرنده مشمول فعل حرام می شوند و در نهایت برکت از وجود این دو شخص برداشته می شود، کاملاً منطبق با فرمولهای اقتصادی است که امروزه در عالم مدرن بانکی بدان عمل می شود.

در حالی که کشورهای توسعه یافته تمام اهتمام خود را برای به حداقل رساندن سودهای بانکی در تسهیلات و غیره به کار گرفته اند، نظام بانکی ما مسیری سربالایی را در پیش گرفته که امیدی به شفابخشی و کامیابی آن نیست.

امید است شاکله مدیریت بانکی کشور تفکرات خود را تغییر و یا مدیرانی با تفکرات بانکی اسلامی و یا حداقل با تفکرات بانکی استاندارد بین المللی مدیریت اقتصاد بانکی کشور را به عهده گیرند و ما را از این غفلت و انحطاط در حوزه بانک و بانکداری نجات دهند.