کد خبر : 19210
تاریخ انتشار : سه‌شنبه 2 دسامبر 2014 - 7:00

چرخ دنده‌های سرمایه‌گذاری دولتی در آذربایجان‌شرقی نیازمند روغن‌کاری

چرخ دنده‌های سرمایه‌گذاری دولتی در آذربایجان‌شرقی نیازمند روغن‌کاری

ایران ما نیز از دیرباز با این مشکل یعنی نگاه دوگانه حاکمان به استانهای مرزی و فقیر و کم برخوردار مواجه بوده است. اگر نبود غیرت و تعصب ساکنان برخی مناطق مرزی چه بسا از اندک امکانات کنونی و رونق اقتصادی و سطح معیشتی قابل قبول در آنها هم خبری نبود.

DSC00121-229x300 سرمایه گذاری دولت در مناطق مختلف یک کشور همواره تابع شرایط و مختصاتی بوده که در ادامه روند حکومت داری و سلیقه و رویکرد هر یک از دولت ها قابل نقد و بررسی است. اما آنچه که از دل اسناد تاریخی و این رویکرد بیرون می آید این است که حداقل تا پیش از نیم قرن پیش از این ، دولت ها هرگز به سرمایه گذاری های کلان اقتصادی در مناطق بی ثبات، دارای اختلافات دیرینه، ایالت ها واستانهای مرزی و خلاصه دارای شرایط تنش زا تمایلی نداشته اند. این سیاست از آن روی اتخاذ می شد که حکومت مرکزی هرگونه هزینه کرد در این مناطق را نوعی هدررفت سرمایه ها می پنداشت چرا که تجربه سالها جنگ و کشورگشایی کشورهای همسایه و بیگانگان نشان داده بود که این نوع سرمایه گذاری های کلان اقتصادی می تواند دندان طمع کشورهای همسایه و بیگانگان را تیزتر کرده و در صورت بروز هر نوع ناآرامی داخلی یا جنگ خارجی این هزینه های کلان به باد فنا می رود.

این نگاه سلبی و چه بسا ظالمانه سبب تشدید اختلافات داخلی و سلب اعتماد ساکنان این مناطق به حکومت مرکزی شده و به صورتی دیگر بر اختلافات و خصومت ها دامن می زد.

اما از حدود نیم قرن پیش تاکنون این روند وسیاست دوگانه در اکثر کشور های پیشرفته مطرود و متروک مانده است. اکنون سیاستی که در کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه بیشتر مد نظر است همراه سازی مردم این مناطق با حکومت مرکزی و در نتیجه کنارگذاشتن تنش ها و همسان سازی و هم سطح سازی بافت اقتصادی آن مناطق با سایر مناطق کشور است.

ایران ما نیز از دیرباز با این مشکل یعنی نگاه دوگانه حاکمان به استانهای مرزی و فقیر و کم برخوردار مواجه بوده است. اگر نبود غیرت و تعصب ساکنان برخی مناطق مرزی چه بسا از اندک امکانات کنونی و رونق اقتصادی و سطح معیشتی قابل قبول در آنها هم خبری نبود.

آذربایجان شرقی هم به عنوان یکی از استانهای بزرگ و تاثیر گذار در معادلات سیاسی و اقتصادی کشور از دیرباز، مورد توجه حکومت های مرکزی و بیگانه بوده است. از این رو با نگاهی ساده هم می توان دریافت که سهم آذربایجان شرقی از اعتبارات ملی در طی دهها سال گذشته به تناسب جمعیت، مساحت و جایگاه ارزنده فرهنگی و تاریخی آن نبوده است. از این رو در بررسی اسناد تاریخی می توان به این نکته پی برد که در صدسال اخیر سرمایه گذاری های کلان دولتی بیشتر به سمت استانهای مرکزی و پایتخت روانه شده و استان های مرزی و به ویژه استانهایی نظیر آذربایجان که احتمال بروز تنش های قومی در آن بالا باشد از این خوان گسترده بی نصیب مانده اند.

در یک بررسی ساده می توان نمونه های بسیاری برای این امر برشمرد به عنوان مثال در پیش از انقلاب اسلامی تنها دو مورد سرمایه گذاری کلان دولتی شامل کارخانه تراکتورسازی و پالایشگاه در استان آذربایجان شرقی آن زمان، اتفاق افتاده در حالی که استان هایی مانند مرکزی و اصفهان و تهران، از دهها نمونه سرمایه گذاری کلان دولتی از سرمایه گذاری در بخش فولاد گرفته تا برق و الکترونیک و تجهیزات دفاعی و انرژی هسته ای بهره مند شده اند.

این روند معیوب در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا حدودی اصلاح شد اما نگاه منطقه محور برخی نمایندگان مجلس و وزرای منتسب به این استان ها در کابینه دولت از یک سو و عدم تلاش و مطالعه و جدیت نمایندگان وقت آذربایجان شرقی سبب شد تا بار دیگر دهانه شیر اعتبارات دولتی و اجرای طرح های بزرگ سرمایه گذاری دولتی به سوی این استانهای بزرگ باز شود. وقوع جنگ تحمیلی هم بر این روند دامن زد و سبب شد تا همه توجه دولت های وقت به سوی سرمایه گذاری در مرکز کشور متمرکز گردد و در نتیجه استانهای مرزی به طور اعم و آذربایجان شرقی به طور اخص از دست یافتن به اعتبارات دولتی کلان و سرمایه گذاری های بزرگ بی نصیب بمانند.

هر چند در سال های اخیر تلاش هایی برای اصلاح این روند انجام شده و مجموعه پتروشیمی و خودروسازی و برخی واحدهای کوچک حاصل این رویکرد و تلاش است اما در حدی نیست که بتواند کم کاری ها و کاستی های گذشته و اختلاف سطح ایجاد شده را جبران کند.

به قول یکی از نمایندگان اسبق آذربایجان شرقی در حالی که استانهایی مانند: اصفهان و مرکزی و تهران از انبوه صنایع بزرگ و سرمایه گذاری های کلان اشباع شده اند با این حال هنوز که هنوز است برخی از نمایندگان مجلس و برخی از وزرای برخاسته از این استانها بی میل نیستند که باز هم اعتبارات ملی را به سوی این استانها سوق داده و با نگاه منطقه محوری، حق سایر استانها تضییع می شود.

این نماینده سابق در حالی از این روند انتقاد می کند که به گفته او، در ۲۵ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی استان آذربایجان شرقی با داشتن ۵ درصد از جمعیت ایران حداقل باید از اختصاص ۵ درصد اعتبارات ملی سالانه درجهت اجرای طرح های بزرگ سرمایه گذاری بهره مند می شد در حالی که در خوشبینانه ترین حالت این رقم از سه درصد سالانه بیشتر نبوده و بدین ترتیب مشخص می شود که به ازای ۲ درصد کسرسرمایه گذاری سالانه و عدم تخصیص اعتبارات ملی در طی ۲۵ سال، با یک حساب سرانگشتی چه اختلاف سطحی در رونق و پیشرفت اقتصادی استان حاصل می شود.

 با لحاظ همه ی این شرایط اما با جدیت و پیگیری های مسئولان کنونی، نمایندگان، مردم و سرمایه گذاران بخش خصوصی  چشم انداز روشنی برای آینده استان می توان ترسیم کرد. شواهد امر نشان می دهد که دوران تحرک و پویایی اقتصادی در سطح استان شروع شده است. این امر هر چند با همت بخش خصوصی استارت خورده اما با این حال می تواند به عنوان اهرم عمل کرده و چرخ دنده های سرمایه گذاری های دولتی در استان را به گردش وادار سازد. همت و تلاش و همت مردم آذربایجان در طول تاریخ زبانزد خاص و عام بوده است و انتظار می رود دولت مرکزی هم با هدف جبران کاستی ها و کمبودهای گذشته، اراده و جدیت مردم و مسئولان این استان را پاسخی درخور دهد.

یادداشت از محمدامین خوش نیت

ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.