مانعی برای انجام و توجیه گناه
خداوند به آنچه انسان در سینه دارد چه آن را اظهار نماید و یا مخفى نگاه دارد آگاه است و علم خداوند به آشکار و نهان و به زمین و آسمان، یکسان است پس از خدایى که به اسرار تمام آسمان ها آگاه است، چه چیز را مىتوان پنهان کرد؟ قُلْ إِن تُخْفُواْ مَا فِی
خداوند به آنچه انسان در سینه دارد چه آن را اظهار نماید و یا مخفى نگاه دارد آگاه است و علم خداوند به آشکار و نهان و به زمین و آسمان، یکسان است پس از خدایى که به اسرار تمام آسمان ها آگاه است، چه چیز را مىتوان پنهان کرد؟
قُلْ إِن تُخْفُواْ مَا فِی صُدُورِکُمْ أَوْ تُبْدُوهُ یَعْلَمْهُ اللّهُ وَیَعْلَمُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأرْضِ وَاللّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ (آل عمران ـ ۲۹)
بگو: اگر آنچه در سینهها دارید پنهان سازید یا آشکارش نمایید، خداوند آن را مىداند و (نیز) آنچه را در آسمان ها و آنچه را در زمین است مى داند و خدا بر هر چیز تواناست.
گنجینه لغت آیه:
«صُدُور»: سینهها. در اینجا مراد، دل و درون است.
او از اسرار درون شما آگاه است.
در آیه قبل، دوستى و همکارى با کافران و دشمنان خدا، و تکیه کردن بر آنان شدیداً مورد نهى واقع شده، جز در موارد تقیه، و از آنجا که بعضى، ممکن است همین استثناء را بهانهاى براى برگزیدن کافران به دوستى و تن در دادن به ولایت و حمایت آنها قرار دهند، و با سوء استفاده از عنوان تقیه با دشمنان اسلام رابطه برقرار سازند، در این آیه به آنها هشدار داده، مىفرماید: “بگو: اگر آنچه را در سینههاى شما است، پنهان سازید یا آشکار کنید خداوند آن را مىداند” (قُلْ إِنْ تُخْفُوا ما فِی صُدُورِکُمْ أَوْ تُبْدُوهُ یَعْلَمْهُ اللَّهُ).
نه تنها اسرار درون شما را مىداند بلکه “آنچه را که در آسمان ها و آنچه را در زمین است (نیز) مىداند (و علاوه بر این آگاهى وسیع) خداوند بر هر چیزى توانا است” (وَ یَعْلَمُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ اللَّهُ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ).
بنابراین او با علم بى پایانش که پهنه زمین و آسمان را فرا گرفته، از نیات همه شما با خبر است، و قدرت بر کیفر دادن گنهکاران را نیز دارد.
بنابراین می توان گفت که این یک حکم کلّى است که خدا به اسرار و آنچه که در دل بندگان است آگاه مىباشد ولى مصداق آن در آیه، موالات و دوستى کفّار است و البته این حکم «عام» بعد از «خاص» است یعنى: نه تنها خدا از رازهاى درونى شما آگاه است، بلکه آنچه در آسمانها و زمین هست پیش خدا عیان است شما نیز جزء آنها هستید، گذشته از اینها خدا به همه چیز تواناست، می تواند افکار را بیرون کشیده و روى آنها حساب کند، بطور کلی این آیه در تأکید نهى از دوست داشتن کفّار است.
ذکر یک نکته:
مبارزه بر ضد طاغیان و طاغوتان که صورت حادّ توحید و اخلاص در بندگى خدا است، به یک خودآگاهى دینى زنده نیازمند است. و این وجدان دینى از احساس دائمى به این که خداوند پیوسته مراقب آدمى است و بر همه اعمال او آگاه است، به وجود مىآید. به همین سبب خدا در این آیه به ما یادآورى مىکند:
«قُلْ إِنْ تُخْفُوا ما فِی صُدُورِکُمْ أَوْ تُبْدُوهُ یَعْلَمْهُ اللَّهُ- بگو: اگر آنچه را در سینه دارید پنهان کنید یا آن را آشکار سازید، خدا آن را مىداند.»
عمل صالح و فاسد نیست مگر بنا بر جایى که در آن قرار داده مىشود و هدفى که صاحب آن از انجام دادن آن در نظر داشته است.
نماز گاهى براى ریا گزارده مىشود و گاه براى خدا، این هر دو نماز از لحاظ یکسان و شبیه یکدیگر است، ولى در واقع آنها به اندازه از زمین تا آسمان فاصله دارند.
خدا از نهان هاى نفس بشرى آگاه است و مردمان را براى آن هدف ها که اعمال خود را براى تحقق آن انجام مىدهند در معرض حسابرسى قرار مىدهد.
بنا بر این علم و قدرت خدا بر انحرافات نفسانى آدمى و انحرافات مادى وابسته به آنها احاطه کامل دارد، و به علم خود حساب خطاها را نگاه مىدارد و جزاى آنها را مىدهد.
آیات مشابه این آیه در قرآن:
طبق نظر علامه طباطبائی در المیزان این آیه نظیر آیه: “وَ إِنْ تُبْدُوا ما فِی أَنْفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ، یُحاسِبْکُمْ بِهِ اللَّهُ” (سوره بقره، آیه ۲۸۴) است با این تفاوت که در آیه مورد بحث ابتدا نهان داشتن و سپس اظهار کردن را آورده، و در آیه سوره بقره به عکس ذکر فرموده، و این به طورى که گفتهاند به جهت آن است که آیه مورد بحث فرموده چه آن کنید و چه این کنید خدا آن را مىداند و در آیه سوره بقره فرموده: “خدا آن را حساب مىکند”، و مناسبتر برای دانستن این است که متعلق به مخفى شود، و مناسبتر برای حساب کردن این است که متعلق به ظاهر و آشکار گردد.
در آیه شریفه رسول گرامى اسلام صلی الله علیه و آله خود را مأمور نموده این حقیقت را ابلاغ کند که آنچه در نفس دارند چه پنهانش کنند و چه اظهارش بدارند، خدا آن را مىداند و خودش آن را بیان نکرده، با اینکه در آیات سابق حقایق را خود خدا بیان مىکرد و این تغییر سیاق برای این بوده که بفهماند خدا بزرگتر از آن است که خودش با افرادى که مىداند در آینده با او مخالفت مىکنند، هم کلام شود.
پیامهای آیه:
۱ـ به کسانى که به اسم تقیّه در صدد ارتباط با کفّار هستند، هشدار دهید. «قُلْ إِنْ تُخْفُوا»
۲ـ سینهى انسان، صندوق اسرار و خزانه افکار و اندیشه هاى اوست. «تُخْفُوا ما فِی صُدُورِکُمْ»
۳ـ علم خداوند به آشکار و نهان، به زمین و آسمان، یکسان است. «تُخْفُوا»، «تُبْدُوهُ»، «یَعْلَمْهُ اللَّهُ»
۴ـ توجّه به علم خداوند، مایهى زنده شدن وجدان مذهبى و مانع گناه و توجیه آن است. «یَعْلَمْهُ اللَّهُ»
۵ـ از خدایى که به اسرار تمام آسمانها آگاه است، چه چیز را مىتوان پنهان کرد؟ «یَعْلَمُ ما فِی السَّماواتِ»
۶ـ قدرت مطلق خداوند، پشتوانه تهدید او نسبت به مخالفان است. «إِنْ تُخْفُوا»، «وَ اللَّهُ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»
۷ـ آگاهى خداوند به آنچه انسان در سینه دارد. چه آن را اظهار نماید و یا مخفى نگاه دارد. (قُلْ إِنْ تُخْفُوا ما فِی صُدُورِکُمْ أَوْ تُبْدُوهُ یَعْلَمْهُ اللَّهُ)
آمنه اسفندیاری
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث
بخش قرآن تبیان
منابع:
تفسیر نور ج ۲
تفسیر نمونه ج ۲
تفسیر احسن الحدیث ج ۲
تفسیر هدایت ج ۱
ترجمه تفسیر المیزان ج ۳
سایت الکتاب
برچسب ها :مانع توجیه گناه ، مانعی برای انجام و توجیه گناه
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰