زلزله تسوج تلنگری برای مردم و مسؤولان

زلزله های متوالی ۱۸ خرداد ماه سال جاری در تسوج نشان داد چقدر آمادگی در برابر زلزله داریم، به تعبیردیگر این زلزله گویا هشداری برای مردم بخش تسوج و مسئولان بود، زیرا که شدت آن نه به اندازه ای است که نادیده گرفته شود و نه به حدی که خسارات و تلفات سنگینی را در تسوج ایجاد کند.

بر اثر این زمین‌لرزه ها که از ساعت پنج صبح شروع شد و این روزها نیز پس لرزه های آن ادامه دارد بیشتر در بخش تسوج احساس شد، مردم سراسیمه و وحشت‌زده به خیابان‌ها هجوم بردند و بسیاری تا ظهر در کوچه ها و یا در باغات و خودروهای خود سپری کردند. از آن زمان تا به امروز مسئولان بحران برای زلزله احتمالی چه کرده اند؟ برای پیشگیری از تلفات زلزله باید راهکارهای میان مدت و بلندمدت برای آمادگی زلزله احتمالی تدابیر لازم اندیشیده شود.

بر اساس آمارهای موجود، حوادث و سوانح طبیعی و انسان ساز امروزه به یکی از تهدیدات جدی بشر به ویژه در سکونت گاه های شهری به شمار می آید. این زلزله نشان داد که موضوع مخاطره زمین لرزه و ضرورت آمادگی در این حوزه تا چه حد ضروری است و در عین حال مزایای عمل کردن براساس دانش روز مدیریت بحران را اثبات کرد. بخش تسوج به عنوان یک شهر از شهرهای منطقه شبستر و با جمعیتی نزدیک به ۲۰ هزار نفر درمواقع بحرانی و حوادث طبیعی مانند زلزله بسیار آسیب پذیر نشان داده و نیازمند حضور جدی مدیریت بحران و تامین زیرساخت های فراوانی است.

تاریخ نشان می دهد بخش تسوج با وجود این گسل های فعالی که آنرا احاطه کرده سابقه لرزه خیزی دارد، بنابراین وقوع زلزله در تسوج اجتناب ناپذیر است. پس از زلزله تسوج چه فعالیت هایی انجام شد؟ بخشدار تسوج می گوید: از آغاز زلزله و پس لرزه ها مسئولان بخش ضمن هماهنگی لازم با مدیریت بحران شهرستان با اتخاذ تدابیر لازم از مناطق مختلف به ویژه روستاها بازدید ولی خوشبختانه هیچگونه تلفات جانی و مالی گزارش نشد.

نادری رئیس شورای اداری بخش تسوج جمیت این بخش را ۱۸۱۴۳ نفر و ۶۱۱۸ خانوار عنوان کرد و اظهار داشت: گروه های امدادی و آتش نشانی به صورت پویا و شاداب در آمادگی کامل قرار دارند و امیدواریم هیچ گونه حادثه ناگوار برای شهروندان نیافتد.

بخشدار تسوج خاطر نشان کرد: پرسنل شهرداری، اورژانس، درمانگاه ها، هلال احمر، بسیج و نیروی انتظامی و غیره همواره آمادگی لازم را برای خدمت به مردم را دارند ولی در زمان بحران این بخش نیروی کافی برای پیشگیری آن نداشته و لابد از شهرستان های همجوار بهره خواهیم برد.

وی آگاهی عمومی برای پیشگیری از حوادث مهم دانست و تصریح کرد: با توجه به اینکه حادثه خبر نمی کند و باید همواره برای مقابله با حوادث آمادگی لازم را داشته باشیم لذا ارائه آموزش های لازم از طرف ادارات مرتبط می تواند کمک مهمی برای کاهش تبعات حوادث داشته باشد. شهرستان های سلماس، شبستر، مرند، جلفا و شهر خامنه به عنوان شهرستان های معین تسوج در مقابله با بحران آمادگی کامل دارند.

علیرضا داغستانی رئیس جمعیت هلال احمر تسوج گفت: شهرستان های سلماس، شبستر، مرند، جلفا و شهر خامنه به عنوان شهرستان های معین تسوج در مقابله با بحران آمادگی کامل دارند.

شهرستان های مزبور به عنوان پشتیبانی مدیریت بحران با کاربری معین به منظور مهیا کردن بستر عملیاتی مناسب برای تحقق اقدامات پیشگیری، آمادگی و مقابله در بحران های مختلف به ویژه بحران های طبیعی بزرگ نظیر زلزله انتخاب شده اند و در صورت نیاز امداد رسانی خواهند کرد.

وی اظهار داشت: بنا به نقش مهم و بی بدیل شهرستان های معین به عنوان اصلی ترین واحدهای کمکی در امر امداد رسانی در زمان بحران، برای هر یک از شهرستان های مذکور پایگاهی برای دپوی تجهیزات و محلی برای استقرار گروه های اعزامی در نظر گرفته شده است.

رئیس جمعیت هلال احمر تسوج خاطرنشان کرد: پایگاه های تیل و خود اداره با دارا بودن ۱۵ نفر نیروی داوطلب نجاتگر و کادر اداری و تجهیزات لازم در مدیریت بحران بخش دیگری از پایگاه های مدیریت بحران را تشکیل می دهند.

این پایگاه ها برای استقرار ستادهای مدیریت بحران ناحیه، تیم های واکنش اضطراری سازمان های امدادی، ذخیره سازی تجهیزات امدادرسانی و شناسایی نقاط آسیب پذیر و بحران زا، تهیه و به روزآوری اطلاعات محدوده، برگزاری دوره های آموزشی عمومی و تخصصی، راهبری تشکیل گروه های مدیریت بحران اماکن، سازماندهی گروه های داوطلب واکنش اضطراری و موارد مشابه ابلاغی از سوی مدیریت بحران شهرستان در نظر گرفته شده است.

داغستانی تصریح کرد: به هر حال هلال احمر در طول این سال‌ها و بویژه در سال‌های اخیر در طرح «خادم » حتی حضوری به منازل مراجعه کرده و صدها انیمیشن و کتاب و… تولید شده و چندین مانور درسطح شهر تسوج، روستاها و مدارس انجام داده است.

از طرفی طرح دادرس در سطح مدارس منطقه به منظور آموزش های لازم اجرا می گردد. وی اضافه کرد: ما با موضوعی مثل بلایای طبیعی مواجهیم که شاید دغدغه خانوارها نباشد و تنها در زمان وقوع زلزله اهمیت پیدا کند. اما کانون آموزش هلال احمر برای ما یک فرصت طلایی است هرچند که تجربه نشان داده زودگذر است،

بعد از زلزله مردم خیلی از آموزش‌های هلال احمر استقبال می کنند ولی کم کم این موضوع کمرنگ می‌شود. لذا باید این یک دغدغه اصلی باشد هلال احمر یک جزء از مدیریت بحران است.

اما در حال حاضر «هرخانواده یک امدادگر» موضوعی است که سال ها دارد کار می‌شود. خانواده آماده در برابر مخاطرات هم رویکرد جدیدی در این باب است. به طوریکه یک چهارم جمعیت بخش تسوج آموزش های مقابله به حوادث را یاد گرفته اند.

اگر زلزله ای دیگر در بخش تسوج رخ دهد، میزان آمادگی ما چقدر است؟ نکته کلیدی در بحث مدیریت بحران و کاهش خطرپذیری در برابر حوادث و سوانح این است که بر اساس دانش روز مقوله و مباحث کاهش خطرپذیری و شیوه های متنوع پیشگیری در برابر حوادث در اولویت قرار بگیرد. به بیان دیگر از آنجائیکه خطر را نمی شود حذف کرد،

خطر بالقوه از توان ثابتی برخوردار است. به عنوان مثال نمی توان خطر زلزله را در تسوج به صفر رساند چون در اختیار ما نیست. گسل ها وجود دارند، و به طور طبیعی تسوج که روی خط زلزله قرار دارد و هیچ راهی برای کم کردن این خطر و یا از بین بردن آن وجود ندارد. اما در مقابل با اقدامات و شیوه های متنوع می توان میزان ریسک و یا خطرپذیری را برای ساکنان بخش تسوج کم کرد.

البته باید توجه داشت که ریسک نیز هیچ وقت به صفر نمی رسد یعنی حتی با بکار بستن اقدامات پیشگیرانه در برابر حوادث و سوانح باز هم مقداری ریسک باقی می ماند.

اگر ما در بحث ساخت و ساز مقاوم، حذف بافت فرسوده، اجرای سیستم های هشدار سریع، اجرای شریان های حیاتی مطمئن و طرح های مشابه دیگر موفق عمل کنیم، همچون بسیاری از شهرهای دیگر در برابر حادثه طبیعی مانند زلزله با ریسک کم تری مواجه خواهیم بود.

تدوین برنامه آموزش و اطلاع رسانی عمومی زلزله توسط عوامل مربوطه با رویکرد آگاهی بخشی مستمر و موثر به شهروندان، راه اندازی و فعالسازی سامانه هشدار سریع زلزله و تهیه طرح ها و دستورالعمل های مربوطه از جمله طرح های فنی، کنترل انتظامی و غیره، تهیه و پیش بینی مکان های لازم و استفاده از فضاهای باز اختصاصی ادارات و موسسات بخش دولتی و خصوصی در زمان وقوع زلزله و شرایط اضطراری، اختصاص بخشی از درمانگاه و ادارات و مدارس به مرکز امداد رسانی و برگزاری مانورهای دوره‌ای نیز می‌تواند باعث کاربردی تر شدن و اثربخشی بیش از پیش آموزش های ارائه شده، شود.

توانمندسازی آتش نشانی و خدمات ایمنی برای انجام واکنش اضطراری و پشتیبانی سایر دستگاه ها از جمله بسیج، سپاه، ارتش و …از نیروی انتظامی در حوادث بزرگ نظیر زلزله. استفاده موثر از ظرفیت رسانه ها جهت ارائه آموزش های همگانی نیز بخشی از راهکاری های میان مدت پیشگیری و آمادگی در برابر بحران های احتمالی است که باید انجام گیرد.

باید از گذشته درس گرفت سندهای تاریخی نشان می‌دهد که در طول تاریخ، سلماس در نزدیکی تسوج به خاطر زمین لرزه با خاک یکسان شده است.

در حادثه دلخراش زلزله رودبار که در سال ۱۳۶۹ ، با بزرگی ۷٫۳در مقیاس ریشتر رخ داد ،۳۵ هزار نفر کشته وتعداد زیادی مجروح شدند. و حادثه زلزله شهر تاریخی بم در ۵ دی ۱۳۸۲ در حالی رخ داد که بیشتر مردم شهر در خواب بودند وحدود ۴۱۰۰۰کشته ومجروح برجای گذاشت.

با نگاهی دقیق به میزان خسارت های زلزله‌های مانند سلماس و سایر شهرها باید آمادگی لازم را داشت. پس باید از گذشته درس گرفت و از همین حالا به فکر آینده بود.

انتهای پیام/ علیرضا خوش نیت