خواندن شبکه های اجتماعی/تغییر ذائقه یا تغییر اندیشه

به گزارش شبسترنیوز ابوالفضل حیدریان حیدریان مسئول کتابخانه  عمومی شهید مصطفی خمینی بندرشرفخانه به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی در شبسترنیوز نوشت:

هفته کتاب که می شود تازه یادمان می افتد چیزی به نام کتاب در زندگی کم داریم.پلاکارد ها نصب و سخنرانیها در مزیت آن ارائه می شود در وصف کتاب مقاله ها نوشته و شعرها سروده می شود. اما هفته که تمام می شود دیگر تمام می شود انگار که نه خانی آمده و نه خانی رفته است!

می خواهم بگویم هنوز کاستیهای زیادی در راه گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی در میان ما ایرانیان وجود دارد. و با گنجاندن یک هفته در تقویم رسمی بنام هفته کتابخوانی این درد کهنه درمان نمی شود.هرچند ما اهل کتاب با تبعیت از سخن مولایمان حضرت امیر علیه السلام که می فرمایند:(ما لا یُدرَک کلُّه لا یُترک کلُّه) به وجود این هفته نیزبسیارخرسندیم!

برگردیم به دو سه سال قبل!

اندک سالهایی که هنوز هم اگر در مصاحبه های تلویزیونی یا محفلهای دوستانه و خودمانی سوالی در مورد مطالعه بود کمتر کسی یافت می شد که از فواید مطالعه کتاب سخن نگوید  و یا حتی خبر از کتابخانه ای هرچند کوچک در منزل یا اتاق شخصی خود ندهد. و راستی این چقدر خوب بود!

البته فارغ از راستی یا ناراستی آن، ما همیشه این موضوع را  به فال نیک می‌گرفتیم که حداقل مردم این تمدن کهن اگر در عمل هم کمتر با کتاب مانوس بودند دست کم هنوز هم باور به سودمندی کتاب داشته و خواندن آن را مایه مباهات و یا لااقل موجب ارتقای پرستیژ اجتماعی خود می دانستند.

اما امروز چه شده است که دیگر کمتر کسی سراغ کتاب را می گیرد؟

شاید بگویید همیشه کسانی هستند که در هر شرایطی اهل مطالعه بوده اند و نمیتوان همه را از یک دریچه‌ ی بدبینی نگاه کرد. اما اگر استناد کنیم به آمار ۷  دقیقه ای مطالعه مراکز ذیصلاح ,تیراژهای ۲۰۰ نسخه ای کتابها ,مرگ خاموش کتابفروشیها و صد البته بیان رهبر فرزانه و کتابخوان انقلاب که می فرمایند:” از این که می بینم مردم ما اهل مطالعه نیستند به قلبم فشار می آید.”حق می دهید که قاطعانه بگویم که مردم ما دیگرکتاب نمی خوانند!

ببخشید از اینکه بی محابا می نویسم اماباید اذعان کنیم شبکه های اجتماعی خوب فریبمان داده و خوب به جان کتابهایمان افتاده است.آنها به خاطر ظاهر زیبا،جذاب و گیرا و همچنین قابل دسترس بودن همیشگیشان در کنار تمام امتیازاتی که دارند موضوعی نگران کننده بر فرهنگ مکتوب این مرز و بوم شده اند.البته  نه از این بابت که جایگزین کتاب خواهند بود که اهالی کتاب نیک می دانند که نمی توانند اما از این جهت که عقیده , باور, ذائقه و عادت رفتاری مردم را تغییر دهند و چنین تلقی شود که مطالعه همان است که در آن شبکه ها هست چنین تفکری سخت خطرناک می شود.

در برخورد با مراجعانم گاهی علت کتاب نخوانی مردم را که جویا می شوم قریب به اتفاق همه آنها همیشه علت واحدی را بیان می کنند:دیگربا وجود اینترنت و موبایل چه نیازی است  به کتاب!

و من همیشه در پی پاسخ این پرسشم  که آخر چگونه می شود مثلا ۲۲جلد کتاب تفسیر المیزان یا  ۱۲جلد کتاب تفسیر نمونه و یا نه اصلا چطور می شود یک کتاب ۸۰۰صفحه ای دا یا ۲۰۰ صفحه ای یک عاشقانه آرام  را از روی یک صفحه نوری خواند؟خوش به حال چشم پزشکان!

اینجاست که به این پاسخ می رسم که  نکند جامعه ی تحصیل کرده ما  می رود آرام آرام مطالعه نکردن را با خواندن پیامک های گاها بی اصل وبی ریشه شبکه های اجتماعی توجیه کند؟ و این در حالی است که رهبر معظم انقلاب در دیدار با  کتابداران سراسر کشور  در سال ۱۳۹۰ هنر ابزارهای نوظهور را صرفا محدود به انتقال آسان کتابها دانسته و فرمودند: جای کتاب را هیچ چیزی نمی گیرد.

قصدم از نوشتن این وجیزه نه سیاه نمایی و منفی بافی بلکه بیان این واقعیت است که اگر وضع به همین منوال پیش برود  مردم ما دیگر کتاب نخواهند خواند.آنهم نه به علیت تغییر ذائقه بلکه به علت تغییر اندیشه!

براستی آیا زمان آن فرا نرسیده است که نگران حال خراب کتاب نخوانیمان باشیم ؟ آیا وقت آن نشده است نگران فرهنگ نسل امروز و فردایمان باشیم؟

تا دیر نشده باید جنبید و دست به کار شد که به مصداق حدیث شریف نبوی (کُلُّکُمْ راعٍ وَ کُلُّکُم مَسئُولٌ )همه مسئولیم .مسئولیم برای خواندن و  فهمیدن  و مسئولیم درفراخوان خواندن و فهمیدن .همین امروز باید شروع کنیم  چرا که دیگر( فردا برای خواندن دیر است).